ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREY VE SOSYAL BECERİ EĞİTİMİ
Her özel gereksinimli birey ve her çocuğun sosyal hayata karışması ve bu sosyal yaşamda bağımsız bir birey gibi yaşamaya hakkı vardır. Özel gereksinimli bireyler için de bu durum geçerlidir. Zihinsel engelli bireylerin tam bağımsızlık kazanmaları ve toplumsal rolleri üstlenebilmeleri için, bireyin kendi bireysel farklılıkları ve yetenekleri dikkate alınarak özel eğitim ihtiyaçları belirlenmelidir. Bu, kişisel güçlü yönleri vurgulayarak ve zayıf yönlerine destek sağlayarak gerçekleştirilebilir. Ayrıca, bu bireylerin ihtiyaçlarına uygun öğrenme ortamları sağlanarak, onların potansiyellerini en üst düzeye çıkaracak eğitim imkanları sunulmalıdır.
Özel Gereksinimli Bireyin
her bireyin kendi bireysel özellikleri ve yetenekleri doğrultusunda farklılık gösterebilir. Bu, öğrencinin öğrenme hızı, öğrenme tarzı, güçlü ve zayıf yönleri gibi faktörlere dayanır. Bir bireyin belirli bir konuda daha iyi anlaması veya öğrenmesi için ihtiyaç duyduğu destek, diğer bir birey için farklılık olabilir. Dolayısıyla, eğitim programları ve yöntemleri, her bireyin bireysel özelliklerini dikkate alacak şekilde esnek ve kişiselleştirilmiş olmalıdır.
Zihinsel gereksinimli bireylerin eğitim gereksinimlerini belirleme sürecinde “çok yönlü değerlendirme” gereklidir. Bu değerlendirme, aile üyeleri, çocuk gelişimi uzmanları, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, fizyoterapistler ve özel eğitim öğretmenlerinin bir araya gelerek bireyin güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, öğrenme tarzını ve genel ihtiyaçlarını inceleyen kapsamlı bir yaklaşım içerir. Bu multidisipliner ekibin katılımı, bireyin bütünsel bir şekilde değerlendirilmesine ve kişiselleştirilmiş eğitim planlarının oluşturulmasına yardımcı olur. Bu sayede, bireyin potansiyelini en iyi şekilde geliştirmek ve eğitim ihtiyaçlarına uygun destek sağlamak mümkün olur.
Zihinsel engelli bireylerin eğitiminde temel amaç, bu bireylerin bağımsız yaşam becerilerini geliştirmektir. Bu, bireylerin kendi günlük yaşamlarını yönetmeleri için gerekli olan becerileri kazanmalarını içerir. Bu beceriler arasında kişisel bakım, ev işleri, cihaz kullanımı, temizlik ve yemek hazırlama gibi günlük yaşam aktiviteleri bulunur. Eğitim programları, bireyin bireysel özelliklerini dikkate alarak bu becerileri güçlendirmeyi hedefler. Bu sayede zihinsel engelli bireyler, kendi yaşamlarını bağımsız bir şekilde sürdürebilir ve toplumsal rollerini daha etkin bir şekilde üstlenebilirler.
Sosyal becerile, zihinsel engelli bireylerin toplum yaşamına entegre olmalarında kritik bir rol oynar. Bu beceriler, bireyin diğerleriyle etkileşim kurma yeteneğini içerir. İletişim başlatma, karşılıklı iletişimi sürdürme ve uygun bir şekilde etkileşimi sürdürme ve uygun bir şekilde etkileşimi sonlandırma gibi beceriler, zihinsel engelli bireylerin sosyal bağlantılar kurmalarını, ilişkiler geliştirilmelerini ve toplum içinde yer almalarını sağlar. Sosyal becerilerin geliştirilmesi, bireyin duygusal açıdan güçlü ve sağlıklı ilişkiler kurabilmesine yardımcı olur, bu da toplumsal yaşama daha etkili bir şekilde entegre olmalarına katkı sağlar.
Sosyal becerilerin geliştirilmesi için, öncelikle bilmedikleri becerileri öğrenmeleri önemlidir. Bu, doğrudan eğitim, modelleme veya gözlem yoluyla gerçekleşebilir. Ancak becerilerin öğrenilmesi yeterli değildir; bunu yanı sıra, bu becerilerin farklı ortamlarda ve çeşitli durumlarda kullanılmasını teşvik etmek de önemlidir. Pratik yapma ve uygulama, öğrenilen sosyal becerilerin günlük yaşamda kullanılmasını kolaylaştırılabilir. Aynı zamanda zihinsel engelli bireylerin, yaygın olarak kabul edilen kaynaştırma programlarına katılmaları, sosyal becerilerinin gelişimi için önemli bir ortam sağlar. Bu programlar, zihinsel engelli bireyleri genel eğitim ortamlarına entegre ederek, onların yaşıtlarıyla daha fazla etkileşimde bulunmalarını sağlar. Bu etkileşimler, zihinsel engelli bireylerin sosyal becerilerini geliştirmelerine ve yaşıtları tarafından daha fazla kabul görmelerine katkıda bulunabilir. Bu programlar, empati, iş birliği ve iletişim gibi sosyal becerilerin öğretimine odaklanarak, öğrencilerin birbirlerini anlamalarını ve desteklemelerini teşvik eder. Sonuç olarak, zihinsel engelli bireylerin toplumda aha iyi entegre olmalarına ve sosyal olarak kabul görmelerine yardımcı olabilir.
